GAZOCAĞI

Gazocağı kullanılırdı bir zamanlar(1). Yaşı geçkin olanlar anımsayabilirler. Bizim eve altmışlı yıllarda girmişti gazocağı. Yakılması oldukça zor bir aygıttı. 1892 yılında İsveç-Stockholm’da Frans Wilhem Lindgvist geliştirmiş, Nansen ve Amundsen kutup gazilerinde kullanmışlar.

“Gaz ocağı kullanımı yanma, patlama, ve boğulma tehlikeleri içeren bir alettir, Bu yüzden az da olsa bilgi ve beceri birikimi gerektirmektedir. Gaz yağı ve dizel elbiseye bulaştırmadan konulmalıdır. Gazocağı yanarken tehlikeli olabilir.

Bütan ve propan, havadan ağır, renksiz, ve kokusuzdurlar; bu yüzden bunlara koku eklenir. Boru ya da vanadaki kaçaklardan sızar halde, ya da yemekten taşan su yüzünden fark edilmeden sönmüş halde, veya açık kalmış ama nedense ateşlenmemiş halde kaldıkları durumlar olabilir. Bu durumlarda gaz bir sonraki ateşlemelerde patlayabilir. Patlama tehlikeli yanıklara yol açabilir. Patlamaz uykuda olanları oksijen seviyesi altında bırakıp, boğularak ölmelerine sebep olabilir. Bu yüzden kapalı mekanda kullanılmamalıdırlar.

Gaz ocağının basınç altında sıvı gaz içeren tüpleri, yangın durumunda ısınıp, yıkıcı gücü çok yüksek birer bomba gibi patlayabilirler. Gaz tüplerinin hem ateşten uzakta hem de kolayca oradan uzaklaştırılabilir olmaları gerekir.”(2)

Aygıtın tabanında yakıt deposu ve ona bağlı pompası, ızgarası bulunur. Depoya bağlı dikine uzanan 15 cm tadar yüksekliğinde hazneli bir başlık bulunur, bu başlıkta  gazın püskürdüğü meme vardır.  Hazneye bir miktar ispirto dökülür, yakılır, başlık ısınıca pompalanır, memeden püsküren gaz buharlaşarak yanar. Su  ısıtmak, yemek pişirmek için tencere ızgaraya konur, işlem başlatılır… Çay kahve de yapabilirsiniz.

Böylesine zor bir gazocağını anam yakar, yemeğini yapardı. Gazocağının devri bitti, tüplü ocak girdi evimize. Anam yakması kolay olan tüplü ocaktan korkar, yakmazdı.

1965’te öğretmen olduğumda, Bolu’nun bir köyüne atanmıştım. Bir gazocağı almış kullanmıştım. Yararlarını, tehlikelerini görmüştüm.

Günümüzde artık modern ocaklar güvenle kullanılmaktadır.

……..

1)-60’lı yıllardı, 1980’lere kadar sürdü ! 

(2)- İnternet 20.11.2022.