AV. BURHAN GÜN,“KORSANLIK BİÇİM DEĞİŞTEREREK İNTERNET ÜZERİNDEN YAPILIYOR”

VAHİT ŞAHİN 

Türkiye Sineması’nın endüstrileşmesi ve dışa açılması konusundaki en önemli meselelerinden birinin hukuki sorunlar olduğunu söyleyen Av. Burhan Gün,” Özellikle sinema ve televizyon alanında sigortasız, iş güvencesiz, iş güvenliği olmayan koşullarda 16-20 saat çalışan emekçilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması zorunluluğu vardır” dedi.

  Uluslar arası 18. Altın Koza Film Festivali kapsamında düzenlenen “Türkiye Sineması: Türkiye’den ve Dünya’dan Bakışlar” başlıklı Sinema Kongresine “Türkiye Sineması’nın Temel Hukuki Sorunları ve Çözüm Önerileri” adlı bildiri sunan Av. Burhan Gün, “Türkiye Sineması’nın endüstrileşmesi ve dışa açılması konusundaki en önemli meselelerinden biri hukuki sorunlarıdır. Hem teorik hem de pratik olarak hukuki sorunlarını aşamayan Türkiye Sineması’nın kendi dilini ve estetiğini yaratması da mümkün olmayacaktır. Türkiye Sineması’nın hem devletle hem de üreticileriyle başarılı bir ilişki kurabilmesi hukuki olarak tüm hak sahiplerini tatmin edici bir sistemi oturtmasına bağlıdır” dedi.

  Gün, fikri hakların ne olduğu, fikri mülkiyet hukuku sistemi, eser, eser sahipliği, eser sahipliği hakları ve koruma süreleri anlatarak, fikri hakların süresiz ve sınırsız devrini öngören sözleşmeler nedeniyle uygulamada telif haklarının toplanması, tahsili ve dağıtımının nasıl mümkünsüz hale geldiği ifade etti. Yine özel kopyalama harçları, rüsum, yeniden iletim ve lisanslamadan kaynaklanan teliflerin de hak sahiplerine dağıtılamadığı açıklayan Gün şunları söyledi:

  “CD ve DVD gibi çoğaltım araçlarıyla yapılan korsan çoğaltma ve yaymaların artık biçim değiştirerek internet üzerinden korsanlığa dönüşmüştür. Sinema sektörünün unsurları örgütsel bir karmaşa içindedirler. Hangi örgütlenmenin doğru ve sorun çözücü olacağı noktasında sinemacıların kafaları karışıktır. Bu nedenle de sinemacılar sinemanın temel hukuki sorunlarına bütünlüklü olarak yaklaşamamakta ve çözüm üretememektedirler. Sinemanın çalışma hayatında üretimden kaynaklanan temel sorunları ise; çalışma koşullarının kanunlara aykırılığı, çalışma saatlerinin fazlalığı, fazla mesai, iş kazası riskinin yüksekliği, iş güvencesinin olmaması, sigortasız çalıştırılma ve kayıt dışılıktır”

  Av. Burhan Gün, sinema alanındaki meslek birliklerinin toplu hak takibi yapabilmesinin yolu açılmalısı gerektiğini kaydederek, Özel Kopyalama Bedellerinin meslek birlikleri eliyle hak sahiplerine ve dolayısıyla kültür ve sanat endüstrisine dağıtılmasının sağlanması üzerinde durdu.

  Gün, “Rüsum vergisinden gelen paydan meslek birliklerinin hak ettikleri bedelleri alması ve hak sahiplerine dağıtarak örgütsel yapılarını güçlendirmeleri gerekmektedir. Yasada sözleşmelerle ilgili hükümlerde değişiklik yapılarak, eser sahiplerinin tüm haklarını devreden uygulamaların önüne geçilmelidir. Hak sahibine tüm haklarını devretmiş olsa bile saklı pay veya adil bedel hakkı tanınmalıdır. En azından sözleşmeler konusunda, mutlaka sözleşmelerin meslek birlikleri üzerinden yapılması, tip sözleşmelere uyulması ve hakların süresiz devrinin önüne geçilmesi gerekmektedir. Sinemadaki örgütsel karmaşanın önüne geçilerek; başta sendika, meslek birliği ve oda şeklinde örgütlenmelere gidilmelidir. Sinema alanında çalışan tüm özneler bilinçlendirilerek örgütlenmeleri sağlanmalıdır. Uzun yıllardır her örgütte bulunan benzer yöneticiler yerlerine yeni kişiler yetiştirmelidir” diye konuştu.

  Çalışma hayatına ilişkin sorunların yaşandığının dikkat çeken Av. Gün, sözlerini şöyle sürdürdü:

  “Meslek Sendikası kurabilmenin önündeki yasal engellerin kaldırılarak, meslek sendikalarının kurulmasına olanak verilmelidir.  En son 1995’te çıkartılmış olan Geriye Dönük Borçlanma Yasası’nın tekrar çıkartılarak, sanatçıların sosyal güvencesiz çalıştırıldıkları yılları telafi etmelerinin önü açılmalı ve emekli olabilmeleri sağlanmalıdır. Yine 1995’te Geriye Dönük Borçlanma Yasasında yararlanan ancak ekonomik durumu uygun olmayan, birçoğu da muhtaç durumda olan sanatçılar için bir fon sağlanarak, primlerinin ödenmesi ve emekli edilmeleri sağlanmalıdır. Özellikle sinema ve televizyon alanında sigortasız, iş güvencesiz, iş güvenliği olmayan koşullarda 16-20 saat çalışan emekçilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması zorunluluğu vardır”

  Başta sinema ve televizyon olmak üzere çalışanların işçi statüsünde oldukları göz ardı edilerek, yapımcılar ve yayıncılar tarafından defter açmaya, fatura ve makbuz kesmeye zorlanmalarının kesinlikle önüne geçilmesi gerektiğini vurgulayan Av. Burhan Gün, “Yine sanat emekçilerinin sosyal haklarının tek elden işverenler tarafından karşılanmasına ilişkin gerekli yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir” şeklinde konuştu.

Yorumlar